آج زنی چیست و قرقره آج زنی چه کاربردی دارد؟

آج زنی یک فرآیند تولیدی است که معمولاً بر روی یک ماشین تراش انجام می‌شود و در آن الگویی از خطوط مستقیم، زاویه‌دار یا شطرنجی روی سطوح قطعات استوانه‌ای ایجاد می‌شود. در آج زنی، تورفتگی روی قسمتی از قطعه کار ایجاد می‌شود که به اوپراتور اجازه می‌دهد تا قطعات را به راحتی و بدون لغزش (بر خلاف سطوح صاف) در دست بگیرند. آج زنی ممکن است به عنوان یک روش تعمیر نیز مورد استفاده قرار گیرد. از آنجایی که یک سطح نورد شده دارای برجستگی است، عملیات آج زنی می‌تواند ساییدگی قطعه را جبران کند. همچنین، آج زنی با ایجاد سطوح کششی زیبایی قطعه کار را فراهم می‌کند.

عملیات آج زنی با استفاده از یک یا چند غلطک یا قرقره آج زنی بسیار سخت انجام می‌شود که دارای الگوی خاصی است. قرقره آج زنی که به عنوان قالب آج زنی نیز شناخته می‌شود، برای ایجاد یک الگوی یا سطح چسبنده روی یک قطعه استوانه‌ای استفاده می‌شود. قرقره آج زنی از جنس فولادی تند بر (HSS) است که برای کار بر روی انواع فولاد، برنج، آلیاژهای فلزی و پلاستیک‌های سخت مناسب است. این ابزار به جای برش مواد، در سطح قطعه با اعمال فشار تغییر شکل ایجاد می‌کند.

کاربرد قرقره آج زنی

حتی اگر در مورد آج زنی چیزی نشنیده باشید، به احتمال زیاد محصولی با دستگیره آج خورده دیده‌اید. آن‌ها اغلب بر روی ابزارهای دستی مانند پیچ گوشتی، آچار و سایر ابزارها استفاده می‌شوند. آج زنی یک فرآیند تکمیلی در بخش ساخت است که برای ایجاد یک الگوی متمایز در سطح مواد استفاده می‌شود که چسبندگی بهتری را فراهم می‌کند و زیبایی قطعه کار را افزایش می‌دهد. آج زنی به طور قابل توجهی احتمال لغزش و آسیب احتمالی به دست را هنگام کار با ابزار کاهش می‌دهد.

دسته ابزار، مدادهای مکانیکی، دستگیره‌های تپانچه، میله‌های هالتر، گیره فرمان موتورسیکلت و دستگیره‌های کنترلی روی تجهیزات الکترونیکی اغلب دارای سطوح آج خورده هستند.

عملیات آج زنی

آج زنی یک عملیات ماشینکاری است که می‌تواند شامل تولید سرد می‌شود. در این عملیات یک ابزار چرخشی که به آن قرقره آج زنی می‌گویند، به شدت روی قطعه کار در حال چرخش فشار داده می‌شود و سطح قطعه کار را به شکل الگوی خود در می‌آورد. این کار قطر قطعه کار را کمی افزایش می‌دهد.

قرقره آج زنی یک ابزار غلطکی فولادی با لبه‌های دندانه‌دار است که بر روی سطح قطعه کار الگوی دلخواه را ایجاد می‌کند. قرقره های آج زنی به صورت تکی یا چندتایی بر روی یک هلدر آج زنی قرار می‌گیرند و با حرکت خود بر روی قطعه کار در حال دوران سطح آج خورده ایجاد می‌کنند.

الگوهای آج زنی

در حالی که هدف اصلی آج زنی افزایش چسبندگی و زیبایی یک قطعه است، قرقره های آج زنی الگوهای مختلف برای کاربردهای متفاوتی دارند. در اینجا یک تفکیک کوتاه از هر الگو آورده شده‌است:

• الگوی شطرنجی: این الگو دارای گره‌های مورب چپ و راست است و عمدتاً برای جلوگیری از لغزش و افزایش چسبندگی استفاده می‌شود. این بیشتر در دستگیره‌های ایجاد گشتاور (آچارها)، هالتر وزنه برداری و ابزارهای دستی استفاده می‌شود.
• مستقیم: الگوی مستقیم یک الگوی افقی یا عمودی مستقیم در سطح قطعه کار ایجاد می‌کند که برای افزایش کیفیت سطح قطعه کار یا بهبود چسبندگی عالی است.
• آج زنی راست: آج زنی راست نوعی الگوی آج زنی مورب است که برای گرفتن راحت‌تر برای بستن دست راست کاربرد دارد.
• آج زنی چپ: مشابه عملکرد آج زنی راست.