کولیس چیست؟
کولیس یک ابزار اندازهگیری دقیق است که انعطافپذیری خوبی برای اندازهگیری ابعاد مختلف مانند ضخامت، قطر خارجی، قطر داخلی، طول، عرض و عمق یک جسم در یک قطعه را دارد. کولیسها از فولاد ساخته میشوند. با این حال، گاهی اوقات که فولاد میتواند باعث ایجاد خراش روی قطعه شود میتوان از پلاستیک نیز در ساخت آنها استفاده کرد.
دقت کولیسها بین 0.1 تا 0.02 میلیمتر است. رایجترین محدوده اندازهگیری کولیسها بین 0 تا 15 میلیمتر یا 6 اینچ است. اما بسته به الزامات موجود در محل کار میتواند گسترش یابد. کولیسها یکی از ابزارهای اندازهگیری خطی شناخته شده هستند که برای اندازهگیری دقیق از آنها استفاده میشود.
کاربرد کولیس
وقتی صحبت از اندازهگیری قطر اجسام استوانهای میشود، کولیس انتخاب مناسبی برای استفاده است. اندازهگیری قطر داخلی یا خارجی، با یک ابزار واحد به نام کولیس کار راحتی است. برای اندازهگیری ضخامت، طول و عرض نیز میتوانید از این ابزار استفاده کنید. از فکهای بزرگتر کولیس برای اندازهگیری ابعاد خارجی و از فکهای کوچک برای اندازهگیری ابعاد داخلی استفاده میشود. همچنین، کولیسها مجهز به یک میله نازک در قسمت پشت خود میباشند که میتوانید از آن برای اندازهگیری عمق سوراخها کم عمق (کمتر از 15 میلیمتر یا 6 اینچ) استفاده کنید. کولیسها به لطف مزایایی که دارند یکی از ابزارهای اندازهگیری کلیدی هستند که در زمینههای مختلفی مانند مهندسی، پزشکی، ساخت و ساز، فلزکاری استفاده میشوند.
معایب و مزایا کولیس
در زیر لیستی از معایب و مزایای کولیسها را آوردهایم:
مزایا:
دقت اندازهگیری: اولین مزیت کولیسها این است که امکان خوانش دقیق را فراهم میکند.
تطبیق پذیری: کولیسها ابزار اندازهگیری همه کارهای هستند که میتوان از آنها برای اهداف مختلفی چون اندازهگیری ابعاد داخلی، خارجی و عمق استفاده کرد.
طول عمر: از آنجایی که کولیسها از مواد سختی مانند فولاد ضد زنگ تولید میشوند، بادوام هستند و میتوانید از آنها برای مدت طولانی استفاده کنید.
عدم نیاز به تبدیل مقیاس: امکان اندازهگیری اجسام هم در مقیاس میلیمتر هم در مقیاس اینچ در کولیسها وجود دارد.
معایب:
احتمال خطای شخصی: زاویه بین کولیس و قطعهکار هنگام کار با آن مهم است. زمانی که فردی با تجربه کمتر از کولیس استفاده میکند، احتمال خطای شخصی وجود دارد.
نیاز به قدرت بینایی خوب: مدل آنالوگ که شامل کولیسهای ورنیه و ساعتی میشود به قدرت بینایی خوب توسط کاربر نیاز دارد. افرادی که بینایی خوبی ندارند در خواندن اندازهگیریها دچار مشکل میشوند.
خطای صفر: یکی از رایج ترین ایرادهای استفاده از کولیسهای ورنیه آنالوگ خطای صفر است. زمانی که فکها کاملا بسته میشوند، باید نشان دهنده عدد صفر باشند. اگر صفر را نشان ندهند به این معنی است که خطای صفر وجود دارد. کولیسی که خطای صفر دارد باید دوباره کالیبره شود یا تعمیر شود زیرا خوانش نادرستی را ارائه میدهد.
انواع کولیس
کولیسها دارای مدلها و انواع مختلفی هستند و سادهترین روش برای دستهبندی آنها تفاوتشان در نحوه خوانش اعداد است. کولیسها در حالت کلی به صورت زیر دستهبندی میشوند:
کولیس ورنیه: همانطور که از نامش مشخص است، کولیس ورنیه از یک ورنیه (خطکش مدرج) برای اندازهگیری اجسام استفاده میکند. کولیس ورنیه دارای دو فک ثابت و متحرک است.
کولیس ساعتی: کولیسهای ساعتی از یک گیج ساعتی برای نمایش اطلاعات اندازهگیری استفاده میکنند. اگرچه مکانیزم کار کولیس ساعتی پیچیده است، اما خواندن کولیس ساعتی به جای خواندن کولیس ورنیه آسانتر است.
کولیس دیجیتال: کولیس دیجیتال دارای صفحه نمایش دیجیتال الکترونیکی است و راحتترین راه خواندن اطلاعات را فراهم میکند. کولیس دیجیتال به شما این امکان را میدهد تا تنها به کمک یک دکمه بر روی آن واحد میلیمتر را به اینچ تبدیل کنید.
اجزاء کولیس
کولیس متشکل از یک پایه محوری است که در سراسر نقاط جسمی که قرار است اندازهگیری شود، تنظیم میشود. برخی از کولیسها دارای فکهای بلند، برخی کوتاه و برخی خمیده هستند که یکی از این فکها ثابت و دیگری متحرک است. یک کولیس اجازه را میدهد تا اندازهگیری از طریق مقیاس ورنیه یا از طریق نمایشگر آنالوگ یا دیجیتال خوانده شود. تمام بخشهای این سه نوع کولیس یکسان هستند و تنها تفاوت آنها در ظاهر نمایشگر اعداد است.
تصویر بالا یک کولیس معمولی ورنیه و اجزاء تشکیل دهنده آن را نشان میدهد. در زیر توضیح بخشهای مختلف که روی تصویر مشخص شدهاست را آوردهایم:
1- فکهای داخلی: برای اندازهگیری ابعاد داخلی مانند قطر داخلی سیلندرها؛
2- فکهای خارجی: برای اندازهگیری ابعاد خارجی مانند طول، ضخامت، قطر بیرونی و عرض اجسام؛
3- پیچ قفلی: بمنظور جلوگیری از حرکت جسم از آن استفاده میشود. در صورت نیاز میتوانید پیچ را بچرخانید تا جسمی را که اندازه میگیرید را بین فکهای کولیس سفت کنید؛
4- مقیاس بالای ورنیه: بخش دارای درجهبندی اینچی؛
5- مقیاس پایین ورنیه: اگر میخواهید با واحد متریک اندازهگیری کنید، این بخشی از مقیاس ورنیه است که درجهبندی متریک در آن قرار دارد؛
6- مقیاس اصلی: درجهبندی در دو موقعیت تنظیم میشود که قسمت بالا برای اینچ و قسمت پایین برای میلیمتر است.
خلاصه
هر زمان که انجام یک اندازهگیری دقیق مهم است، میتوانیم به کولیس تکیه کنیم. زمانی که میخواهید قطر، طول، ضخامت و عمق داخل و خارج یک جسم استوانهای شکل را اندازهگیری کنید این ابزار یک انتخابی عالی است.
